Soru Detayı
Bir hadiste Hz. Ali (ra) dedi ki: “Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), güneş doğmadan önceki vakitte alım satım pazarlığı ile meşgul olmayı ve süt sahibi hayvanları boğazlamayı yasaklamıştır.” (İbn Mace, 2290) diye duydum. Gerçekten böyle mi?
Hadis zikrettiğiniz şekilde olsa da mânası anladığınız gibi değildir. Güneş doğmadan önce ticaret yapmak günah değildir, ancak acil bir durum yoksa vakti dua, zikir ve tesbih ile geçirmek daha faziletlidir.
Değerli Kardeşim!
Hz. Ali’nin (r.a) rivâyet ettiğine göre; “Hz. Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem, güneş doğmadan önceki vakitte alışveriş ile meşgul olmayı ve memeleri süt dolu hayvanları boğazlamayı yasaklamıştır.”[1]
Hadisin Sıhhati
Hadisin senedinde “er-Rabî’ b. Hubeyb Ebû Seleme” adında zayıf bir râvi mevcut olduğundan hükmü “Zayıf”tır. İmam Buhârî,[2] Nesâî[3] ve Ebû Hâtim[4] ismini zikrettiğimiz râvi hakkında “Münkerü’l-hadîs” demiştir. Münkerü’l-hadîs kelimesi; hadis literatüründe zayıf bir râvinin sika (güvenilir) râvilere muhâlif olarak rivâyet ettiği ve bu rivâyetiyle tek kaldığı hadis demektir.
Hadisin Mânası
Hz. Peygamber’in (s.a.v) sabah güneşi doğmadan önce ticareti, hayvancılık yapmayı ve benzer dünyevî işlerin yapılmaması noktasında sahâbe-i kirâm hazerâtını ikâz edişi; sabah namazı vaktinin bereket ve feyizle lebâleb olması sebebiyledir.[5] Çünkü Allah Azze ve Celle, Kur’ân-ı Hakîm’de güneşin doğmasında önce ve batmasından sonra kendisinin zikredilmesini emir buyurmakta[6] ve devamlı olarak kalplerini zikirle meşgul edenleri rızâ-yı ilâhî makâmına ulaştırmakla müjdelemektedir.[7]
Hz. Peygamber’in (s.a.v) nehyetmesi, apaçık şekilde haram kılması demek değildir. Buradaki “yasaklama” kelimesinden maksat yapılmaması tavsiye etmesi şeklinde anlaşılmaktadır. Bunun dışında güneş doğmadan önce tüccar isterse dükkanını açabilir, kasap isterse hayvanını boğazlayabilir.
Dipnot
[1] İbn Mâce, Hadis No: 2206; benzer lafızda görmek için bkz: Hâkim, el-Müstedrek, H. No: 7577.
[2] Muhammed b. İsmâîl el-Buhârî, et-Târihü’l-kebîr, Dâriatü’l-Ma‘arifi’l-Osmâniyye, Haydarâbâd t.y., 3/277.
[3] en-Nesâî, ed-Du’afâ’ ve’l-metrûkîn, Dârü’l-Va’y, Halep 798, s.40.
[4] İbn Ebî Hâtim, el-Cerh ve’t-taʿdîl, Dâriatü’l-Ma‘arifi’l-Osmâniyye, Haydarâbâd 1952, 3/458.
[5] Bkz. Muhammed b. Abdülhâdî, Hâşiyetü’s-Sindî ‘alâ süneni İbn Mâce, Dârü’l-Ceyl, Beyrût t.y., 2/22.
[6] Bkz. Kâf, 50/39.
[7] Bkz. Tâhâ, 20/130; Rûm, 30/15-16-17.
